Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) | Όσα Πρέπει να Γνωρίζεις

Μιλώντας για Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) μιλάμε σαφώς για μια διαταραχή της ψυχικής κατάστασης του ατόμου. Η διαταραχή αυτή έχει συνήθως ως έναυσμα ένα τραυματικό γεγονός, ένα έντονο σοκ, μια συνταρακτική κατάσταση που οδήγησε στον κλονισμό της ψυχολογίας του ατόμου.

Τα συμπτώματα μιας τέτοιας κατάστασης ενδέχεται να περιλαμβάνουν και τρομακτικές σκέψεις, ανεξέλεγκτη ψυχολογία, έντονο άγχος, προβλήματα στον ύπνο, αλλά και αναδρομές στο παρελθόν.

Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) για παράδειγμα είναι συχνό φαινόμενο σε στρατιώτες που έχουν γυρίσει από τον πόλεμο. Οι τραυματικές εικόνες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι, το έντονο στρες και οι δύσκολες καταστάσεις και αποφάσεις που κλήθηκαν να πάρουν στο πεδίο της μάχης πολύ συχνά πυροδοτούν τέτοιου είδους ψυχολογική αναστάτωση.

Οι πιο πολλοί παθόντες – αν και προσωρινά αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες – τελικά καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τη διαταραχή και να έχουν μια φυσιολογική ζωή ξανά.

Φυσικά κάτι τέτοιο απαιτεί μεγάλη αυτοφροντίδα, στήριξη από ειδικούς (ψυχολόγους/ψυχιάτρους) και συμπαράσταση από το οικείο περιβάλλον τους.

Ωστόσο υπάρχουν και οι περιπτώσεις ασθενών που παρά το πέρασμα του χρόνου δεν εμφανίζουν σημάδια βελτίωσης. Μάλιστα ορισμένοι πορεύονται προς όλο και πιο “σκοτεινές” καταστάσεις διαταραγμένης ψυχολογίας. Όταν λοιπόν αυτή η κατάσταση ξεκινά να χρονίζει – να κρατάει δηλαδή μήνες ή ακόμα και χρόνια – τότε μιλάμε ξεκάθαρα πλέον για Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) και όχι για μια παροδική διαταραχή της ψυχολογίας.

Στην περίπτωση αυτή είναι σημαντική η ιατρική παρακολούθηση και – φυσικά – η θεραπευτική αγωγή (την οποία κρίνει ο γιατρός μετά από εξέταση) ώστε να μειωθούν τα συμπτώματα και να βελτιωθεί η ποιότητα της καθημερινότητας του πάσχοντος ατόμου.

Ποια είναι τα Βασικά Συμπτώματα της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD) ;

Συνήθως τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται μέσα σε διάστημα ενός (1) μήνα από το τραυματικό γεγονός που πυροδότησε την διαταραχή (χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο !).

Υπάρχουν και περιπτώσεις που τα συμπτώματα άρχισαν να εκδηλώνονται χρόνια μετά το γεγονός, με αποτέλεσμα να προκαλούν σύγχυση στον παθόντα για το ποια είναι η προέλευση της διαταραχής αυτής.

Τα συμπτώματα αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα του ατόμου. Επηρεάζουν την σκέψη του, την ψυχολογία του, την αντιληπτική του ικανότητα και την κοινωνική του διάθεση.

Σε γενικές γραμμές αυτά τα συμπτώματα διαχωρίζονται σε 4 γενικότερες κατηγορίες :

• τις εναλλαγές στη διάθεση
• τις αρνητικές σκέψεις
• τις αλλαγές στις συναισθηματικές αντιδράσεις
• τις επώδυνες μνήμες

Τα συμπτώματα που εμφανίζει το κάθε άτομο διαφέρουν και έχουν να κάνουν με το είδος και το μέγεθος του τραύματος που τα προξένησε.

Επίσης, με το πέρασμα του χρόνου, είναι πιθανό αυτά τα συμπτώματα να αλλάζουν και να γίνονται πιο βαθιά και πιο δύσκολα διαχειρίσιμα.

Πού Κυμαίνεται η Ένταση των Συμπτωμάτων αυτών ;

Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) δεν έχει μία μόνο κλινική εικόνα. Όπως ήδη αναφέραμε, η ένταση των συμπτωμάτων, η χρονική τους διάρκεια, ο βαθμός δυσκολίας τους και η ανοχή τους έχουν να κάνουν με το τραυματικό γεγονός, αλλά και με την προϋπάρχουσα ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.

Ακόμα και ο τρόπος εκδήλωσης των συμπτωμάτων μπορεί να διαφέρει από ένα άτομο σε ένα άλλο.

Ένα άτομο που βιώσε ένα τρακάρισμα ενδέχεται να παρουσιάσει διαφορετική συμπτωματολογία από ένα άτομο που επιβίωσε ενός πολέμου ή μιας γυναίκας που έχει υποστεί σεξουαλική επίθεση & σωματική /ψυχολογική κακοποίηση.

Τι πρέπει να Κάνω ;

Η επίσκεψη σε ένα γιατρό είναι η καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης αυτής της διαταραχής, ώστε να μην χρονίσει !

Με την πρώτη διαπίστωση ότι ο ψυχολογικός / κοινωνικός / συναισθηματικός σου χαρακτήρας αλλοιώνεται από κακές σκέψεις, έντονο άγχος και αναίτιες μεταπτώσεις … καλό είναι να επισκεφθείς έναν ειδικό !

Ο ειδικός θα μπορέσει να σε καθοδηγήσει σωστά ώστε να αντιμετωπίσεις την καθημερινότητά σου που έχει δυσκολέψει λόγω των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνεις και να σου δώσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Όσο πιο γρήγορα γίνει η ιατρική διάγνωση τοσο πιο εύκολα και ανώδυνα θα αντιμετωπιστεί και η συγκεκριμένη κατάσταση. Ο χρόνος λειτουργεί εις βάρος του ασθενή. Κάθε μέρα που δεν δέχεται βοήθεια από κάποιον ειδικό, λειτουργεί αρνητικά στην ψυχολογική του υγεία … και όχι μόνο !

Είναι επικίνδυνη η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) ;

Ναι. Μιλάμε για ψυχολογική διαταραχή που μπορεί να κλιμακωθεί και να καταλήξει σε πολύ άσχημες καταστάσεις. Δεν είναι λίγοι οι ασθενείς με Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) που εμφανίζουν ακόμα και καταστροφικές τάσεις ή αυτοκτονικές τάσεις.

Ακόμα και αν το ίδιο το άτομο αρνείται να έρθει αντιμέτωπο με την πραγματικότητα είναι πολύ σημαντικό να αναλάβει να του παράσχει βοήθεια το οικείο του περιβάλλον.

Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι απλό κρυολόγημα για να περάσουν από μόνες τους … Απαιτείται ιατρική καθοδήγηση !

Δεν είναι ταμπού να πάσχεις από Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) !

Πολλοί άνθρωποι στο περιβάλλον σου πάσχουν από ανάλογα ψυχολογικά νοσήματα και δεν το γνωρίζεις καν.

Τί προκαλεί την Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) ;

Τα αίτια μιας τέτοιας αναταραχής του ψυχισμού του ατόμου ποικίλλουν. Αγχωτικές καταστάσεις ή ακόμα και τρομακτικά γεγονότα μπορούν να κλονίσουν την ισορροπία του ψυχικού κόσμου του ατόμου και να δημιουργήσουν έναν ατελείωτο “κυματισμό” συνεπειών. Σαν ένα βότσαλο που πέφτει μέσα σε μια ήρεμη λίμνη …

Ωστόσιο δεν είναι τόσο απλό να ορίσουμε τα αίτια εμφάνισης μιας διαταραχής. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα αίτια είναι πιο σύνθετα και λειτουργούν συνδυαστικά μεταξύ τους.

• αγχωτικές εμπειρίες
• τρομακτικά/σοκαριστικά γεγονότα
• προϋπάρχοντα ψυχολογικά προβλήματα
• κληρονομικότητα ψυχικών νοσημάτων
• ιδιοσυγκρασία του ατόμου
• ορμονική κατάσταση του οργανισμού

Υπάρχει Ηλικιακός Περιορισμός ;

Η απάντηση είναι όχι. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικιακή γκάμα ατόμων που νοσούν από Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Η συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής ενός ατόμου και σε οποιαδήποτε ηλικία.

Τα κριτήρια που καθιστούν ένα άτομο πιο επίφοβο στο να εκδηλώσει μια τέτοια διαταραχή είναι τα εξής :

• Υπάρχει ψυχικό νόσημα.
• Υπάρχει κληρονομικότητα ψυχικών νοσημάτων.
• Έχει βιώσει κάποιο έντονο τραύμα στο παρελθόν.
• Δεν έχει βοήθεια από το οικείο περιβάλλον του.
• Έχει ιστορικό εθισμών ή καταχρήσεων.

Μπορεί η PTSD να δημιουργήσει και άλλες επιπλοκές στην υγεία του ατόμου ;

Η απάντηση – δυστυχώς – είναι θετική ! Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) ως ψυχικό νόσημα μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και άλλων προϋπάρχοντων ψυχικών νοσημάτων σε ένα άτομο.

Έτσι για παράδειγμα η αγχώδης διαταραχή ή η κατάθλιψη από την οποία έπασχε ένα άτομο, μπορεί να γίνουν πολύ πιο ακραίες και με αυτοκτονικά επεισόδια.

Ένα ακόμα σοβαρό παράδειγμα επιπλοκών της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD) εντοπίζεται και σε άτομα με διατροφικές διαταραχές. Τα άτομα που εμφανίζουν διαταραχή από κάποιο έντονο τραύμα φαίνεται να χάνουν παντελώς τον έλεγχο των ήδη αρκετά έντονων διατροφικών τους προβλημάτων.

Τέλος υπάρχει και η σοβαρή επίσης περίπτωση των καταχρήσεων και των εθισμών. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν πλέον ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα εθισμού με αποτέλεσμα να θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία τους και τη ζωή τους.

Ποιος είναι ο ιδανικός τρόπος Πρόληψης ;

Ένα σημαντικό πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του προβλήματος. Έτσι, είναι πολύ σημαντικό, με το που θα διακρίνεις κάποια σοβαρή μεταβολή στον ψυχισμό σου ή στον ψυχισμό κάποιου οικείου σου μετά από κάποιο έντονο γεγονός, να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό ώστε να παρασχεθεί βοήθεια στο άτομο αυτό.

Συνήθως τα άτομα που πάσχουν από Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ή να αποδεχθούν αυτό που τους συμβαίνει και τη σοβαρότητά της κατάστασης.

Έτσι χάνουν πολύτιμο χρόνο στη μάχη τους με την ασθένεια αυτή.

Ο φόβος, η νευρικότητα, το έντονο & ανεξέλεγκτο άγχος, ο θυμός, η κατάθλιψη, η εναλλαγή των διαθέσεων & των συναισθημάτων, η ενοχή … είναι όλα συναισθήματα που εμφανίζονται συχνά μετά από κάποιο έντονο ψυχικό τραύμα ή σοκ.

Η έγκαιρη διάγνωση από έναν ειδικό της ψυχικής υγείας και η θεραπευτική του καθοδήγηση μπορούν να σε γλιτώσουν από πολύ ψυχικό πόνο και από το ρίσκο να θέσεις τη ζωή σου και την ευτυχία σου (ή των οικείων σου) σε κίνδυνο.

Πολλοί επίσης στρέφονται -παράλληλα με την ψυχική καθοδήγηση- και σε θρησκευτική καθοδήγηση για να βοηθηθούν και να αντιμετωπίσουν το ψυχικό τραύμα που τους ταλαιπωρεί.

Σε κάθε περίπτωση πάντως – όπως δηλώνουν τα περισσότερα άτομα που βίωσαν Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) – σημαντικό ρόλο παίζει και το οικογενειακό & φιλικό περιβάλλον. Είναι σημαντικό ακόμα και αυτά τα άτομα να απευθυνθούν σε έναν ψυχολόγο ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν πιο σωστά τα “ξεσπάσματα” και τα προβλήματα (εθισμού ή καταχρήσεων) που μπορεί να εκδηλώσει το άτομο της οικογένειάς τους που πάσχει από τη διαταραχή.

Μην αφήνεις την ντροπή που νιώθεις (για το ενδεχόμενο κοινωνικό στίγμα) ή την προσωπική σου δυστακτικότητα να διαλύσει ένα άτομο που αγαπάς. Εάν διακρίνεις συμπτώματα Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD) σε κάποιον οικείο σου επικοινώνησε άμεσα με κάποιον ειδικό και πείσε τον να τον επισκεφτείτε.

Όσο πιο γρήγορα δράσεις τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει το άτομο -που νοιάζεσαι- να ανακτήσει τη ζωή του και να τη συνεχίσει φυσιολογικά.

Έχεις και εσύ μερίδιο ευθύνης για αυτούς που αγαπάς και νοιάζεσαι …