Διατροφή & Καρκίνος : Συνδέονται … και πώς ;;;

Καρκίνος : Τι είναι τελικά αυτή η απειλή ;

Στις μέρες μας όλο και συχνότερα ακούμε για κρούσματα καρκίνου και άτομα που χάνουν τη μάχη με τη νόσο.

Τι είναι όμως τελικά ο καρκίνος ;

Πώς δημιουργείται ο καρκίνος ;

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την νόσο αυτή ;

Υπάρχει πρόληψη … και αν ναι, ποια ;

Η λέξη “καρκίνος” προέρχεται από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει “καβούρι”. Το όνομα της νόσου προήλθε από τον Έλληνα γιατρό της αρχαιότητας Ιπποκράτη, ο οποίος – ως γνωστόν – θεωρείται και “πατέρας της ιατρικής”. Ο ίδιος ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε τον όρο “καρκίνωμα” για να καταφέρει να περιγράψει την εξέλιξη της νόσου που θυμίζει τα καβούρια. Γιατί ; Λόγω των ακτινωτών μεταστάσεων που δημιουργεί η νόσος και που τελικά θυμίζουν εμφανισιακά τις δαγκάνες και τα πόδια του καβουριού.

Ο καρκίνος – η μη ομαλή δηλαδή αυτή ανάπτυξη των κυττάρων –  μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία και όργανα του σώματος, και ανάλογα με την περίπτωση διαφοροποιούνται και τα άιτια εμφάνισης αυτού.

Ουσιαστικά λοιπόν, χρησιμοποιώντας τον όρο καρκίνο, εννοούμε όλες εκείνες τις περιπτώσεις νοσημάτων που συνδέονται με αίτια κυτταρικού επιπέδου και που προκαλούν μη φυσιολογική ανάπτυξη κυττάρων (που μέχρι πριν είχαν ομαλή και απόλυτα υγιή ανάπτυξη). Στο σημείο αυτό άρχεται η καρκινογένεση …

Ο άνθρωπος … τα κύτταρα … ο καρκίνος

Ο ανθρώπινος οργανισμός – ως γνωστόν – αποτελείται από κύτταρα. Κύτταρα που υπό κανονικές συνθήκες αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται φυσιολογικά ώστε να προκύψουν νέα υγιή κύτταρα που θα βοηθήσουν στην σωστή εξέλιξη και λειτουργία του οργανισμού μας.

Όταν όμως η διαδικασία αυτή φεύγει από τα πλαίσια της φυσιολογικής διαδικασίας, τότε τα νέα κύτταρα που προκύπτουν είναι κύτταρα άχρηστα για τον οργανισμό, περιττά, που δεν έρχονται να αντικαταστήσουν τα παλιά “γέρικα” κύτταρα, αλλά παραμένουν όλα μαζί δημιουργώντας έτσι μικρές μάζες. Οι μάζες αυτοί είναι οι λεγόμενοι “όγκοι” … οι οποίοι άλλοτε είναι καλοήθεις και άλλοτε κακοήθεις.

Το ιδιαίτερο σημείο που πρέπει να σταθούμε σχετικά με τη νόσο του καρκίνου, είναι ότι δεν έχει μία μόνο μορφή, δεν εμφανίζεται αποκλειστικά σε ένα μόνο όργανο του σώματος, και επίσης δεν έχει πάντοτε ξεκάθαρα συμπτώματα !

Υπάρχουν περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη αυτής της νόσου – μάστιγας της εποχής μας, και μερικά από αυτά είναι πλήρως αντιμετωπίσιμα, ενώ άλλα όχι. Κάθε ένα από τα 200 είδη καρκίνου που υπάρχουν επιδέχεται διαφορετικής αντιμετώπισης και ως εκ τούτου διαφορετικής θεραπείας (σύμφωνα πάντα με τις υποδείξεις του αρμόδιου ιατρού).

Στις περισσότερες – και όχι σε όλες όπως νομίζουμε – μορφές καρκίνου, η ασθένεια εκδηλώνεται με τη δημιουργία όγκων όπως αναφέραμε και προηγουμένως. Οι όγκοι αυτοί δεν είναι πάντοτε κακοήθεις (δηλαδή καρκινικοί), αλλά σε μερικές περιπτώσεις είναι καλοήθεις και σχετικά ακίνδυνοι. Οι καλοήθεις όγκοι (σε αντίθεση με τους κακοήθεις καρκινικούς όγκους) δεν κάνουν μεταστάσεις και δεν απειλούν άμεσα τη ζωή του ασθενούς.

Ο κάθε καρκίνος παιρνει την ονομασία του από το όργανου στου οποίου τα κύτταρα πρωτοεμφανίστηκε … πριν ξεκινήσει τις μεταστάσεις.

Διατροφή : Πώς σχετίζεται με τον καρκίνο ;

Η διατροφή είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας για την υγεία μας και φυσικά για την εξέλιξή μας, αλλά τι σχέση έχει με την νόσο του καρκίνου ;

Μπορεί μια κακή διατροφή να προκαλέσει τη δημιουργία καρκινικών όγκων ;

Μπορεί επίσης η κατάλληλη διατροφή να βοηθήσει στην πρόληψη και την αποφυγή ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων στον οργανισμό ;

Όλες αυτές είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες και σύνθετες ερωτήσεις. Οι επιστήμονες ακόμα μελετούν τις διάφορες μορφές καρκίνου ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν τον λόγο δημιουργίας τους. Όσο σύνθετη και πολύπλοκη ασθένεια είναι ο καρκίνος, άλλο τόσο σύνθετη και δυσνόητη είναι και η σχέση του με τη διατροφή, καθώς επίσης και η αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Αν και ο καρκίνος είναι μια πολύπλοκη ασθένεια που μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα το περιβάλλον ή ο γενετικός κώδικας του καθενός και η κληρονομικότητα, η διατροφή είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μας και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, και μπορούμε πραγματικά να τον ελέγξουμε και να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες αυτές.

Η κληρονομικότητα – δυστυχώς – είναι ένας παράγοντας που δε μπορούμε να ελέγξουμε, ενώ το περιβάλλον και αυτό σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούμε να το καθορίσουμε εμείς, αλλά η διατροφή είναι ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς από τους παράγοντες που είναι στο χέρι μας να καθορίσουμε με τρόπο ώστε να ωφεληθούμε εμείς και να προστατευθεί ο οργανισμός μας από ποικίλες ασθένειες (μία εκ των οποίων και ο καρκίνος) !

Σύμφωνα με τον Dr. Edward Giovannucci του Harvard’s T.H. Chan School of Public Health αν και οι μελέτες δεν έχουν ακόμα αποδείξει απόλυτη σχέση αιτίας – αποτελέσματος μεταξύ της διατροφής και της νόσου του καρκίνου, ωστόσο υπάρχουν απτά στοιχεία ότι ορισμένες συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες μπορούν να έχουν πολύ μεγαλύτερη επιρροή στην υγεία του ατόμου (σχετικά με τη νόσο του καρκίνου) από ότι άλλες.

Ο Dr. Edward Giovannucci λέει σχετικά : “ Δεν είναι απολύτως και 100 % σίγουρο πως η κατανάλωση περισσότερων ή λιγότερων από κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα ή θρεπτικά στοιχεία μπορεί να εγγυηθεί προστασία από τον καρκίνο !”.

Όπως ήδη αναφέραμε άλλωστε, ο παράγοντας της διατροφής, δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που επιδρά στην υγεία μας με τρόπο ώστε να επιτραπεί η ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στον οργανισμό. Παρ’όλα αυτά, ελέγχοντας τη διατροφή μας, μπορούμε να περιορίσουμε – και όχι να αποκλείσουμε – τις πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου !

Δεν είναι όμως μόνο το τί τρώμε αλλά και το πώς τρώμε που επηρεάζει την υγεία μας. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους … παράγοντας καταλυτικός για την διατήρηση μιας καλής υγείας και για την αποφυγή ασθενειών όπως για παράδειγμα η παχυσαρκία, ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η αυξημένη πίεση, τα εγκεφαλικά νοσήματα αλλά και ο καρκίνος !

Μορφές καρκίνου που σχετίζονται με … τη διατροφή

Όλες οι μορφές καρκίνου δεν είναι ίδιες ! Δε συμπεριφέρονται όλοι οι καρκίνοι με τον ίδιο τρόπο, δεν αναπτύσσονται από τα ίδια αίτια, δεν επηρεάζονται από τους ίδιους εξωτερικούς παράγοντες και δεν αντιμετωπίζονται φυσικά με την ίδια θεραπευτική αγωγή.

Ορισμένες μορφές καρκίνου – όπως μαρτυρούν πολυάριθμες στατιστικές μελέτες – έχουν άμεση σχέση με τη διατροφή που ακολουθεί το άτομο.

Οι μορφές καρκίνου, λοιπόν, που φαίνεται να επηρεάζονται από το φαγητό που καταναλώνουμε είναι οι ακόλουθες :

• ο καρκίνος του στόματος
• ο καρκίνος του οισοφάγου
• ο καρκίνος του λάρυγγα
• ο καρκίνος των πνευμόνων
• ο καρκίνος του στομάχου
• ο καρκίνος του παχέος εντέρου

Το κόκκινο κρέας συνεπάγεται … καρκίνο

Πλέον υπάρχει σαφές αποδεικτικό υλικό πως ειδικά ο καρκίνος του εντέρου σχετίζεται άμεσα με τη διατροφή και μάλιστα είναι μια από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου μεταξύ ατόμων “κρεατοφάγων”. Όπως μας προειδοποιούν οι ειδικοί, το κόκκινο κρέας, έχει συνδεθεί με την εμφάνιση μορφών καρκίνου.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει κοινοποιήσει προειδοποιήσεις για την αλόγιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και τις συνέπειές της για την υγεία, αλλά – και πιο συγκεκριμένα – για όλες τις επεξεργασμένες μορφές κόκκινου κρέατος (όπως τα αλλαντικά προίόντα) και την καρκινογενή διάθεσή τους !

Σύμφωνα με το Συμβούλιο για τον Καρκίνο 1 στις 6 περιπτώσεις καρκίνου του εντέρου στην Αυστραλία το 2010 συνδέθηκε με την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένου κρέατος !

Επίσης, δεν υπάρχει επαρκές αποδεικτικό υλικό, που να καθιστά τα πουλερικά επικίνδυνα για την υγεία και υπεύθυνα για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.

Τέλος, είναι απόλυτα ασφαλής και αναγκαία για τον οργανισμό, η κατανάλωση ψαριών, αφού όχι μόνο δεν προκαλεί αλλά αντιθέτως βοηθάει στη μείωση των πιθανοτήτων διαφόρων μορφών μορφών καρκίνου, όπως :

• ο καρκίνος του παχέος εντέρου
• ο καρκίνος του προστάτη
• ο καρκίνος του μαστού